دﻳﻦ و ﻣﺬهﺐ

ﭘﺎرﭼﻪ، و اﻣﺎ آﻧﭽﻪ در ﻫﻤﺎن ﺣﺎل ﺑﻪ وﺳﻴﻠﺔ ﻋﻘﻞ ﺧﻮد ﻣﻲﻓﻬﻤﺪ و ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻲدﻫﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آن ﭘﺎرﭼﻪ ﺑﺎﻓﻨﺪهاي

داﺷﺘﻪ و آن ﺑﺎﻓﻨﺪه در ﻛﺎر ﺧﻮد داﻧﺎ و ﻣﺎﻫﺮ ﺑﻮده و از روي ﺑﺼﻴﺮت و ﺗﻮﺟﻪ آن ﭘﺎرﭼﻪ را اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﻇﺮﻳﻒ و ﻣﺤﻜﻢ و زﻳﺒﺎ

و ﭘﺮ از ﻧﻘﺶ و ﻧﮕﺎر ﺑﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ .ﻋﻘﻞ او ﺑﻪ او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد درﺳﺖ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد و ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﻈﻢ و

ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ، ﻧﺨﻬﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد ﭘﻬﻠﻮي ﻫﻢ ﻗﺮار ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺧﻄﻬﺎ و ﻧﻘﺸﻬﺎ و زﻳﺒﺎﻳﻴﻬﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد و ﺑﺪون

ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﻓﻨﺪه ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻤﻲآﻳﻨﺪ . ﺑﺎز ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺎن ﭘﺎرﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ دﺳﺖ ﻟﺒﺎس دوﺧﺘﻪ و ﻛﺎﻣﻞ، داراي دوﺧﺖ

ﻋﺎﻟﻲ، ﺟﻴﺒﻬﺎ و دﮔﻤﻪ ﻫﺎ و ﺟﺎ دﮔﻤﻪ ﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﻟﻮازم ﻫﺮ ﻛﺪام در ﺟﺎي ﺧﻮد در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻧﺴﺎن ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد، ﻋﻘﻞ او ﺑﻪ او

ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ دوزﻧﺪهاي ﺑﻮده و آن دوزﻧﺪه در ﻛﺎر ﺧﻮد ﻋﻠﻢ و ﻣﻬﺎرت داﺷﺘﻪ و از روي ﺗﻮﺟﻪ و ﺑﺼﻴﺮت ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺟﻴﺒﻬﺎ

و دﮔﻤﻪﻫﺎ و ﺟﺎدﮔﻤﻪﻫﺎ و ﻏﻴﺮ اﻳﻨﻬﺎ را در ﺟﺎي ﺧﻮد ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ.

ﻣﺎ آدﻣﻴﺎن ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ﺧﻠﻘﺖ ﺧﻮدﻣﺎن ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﺑﺎ ﻧﻈﺮ دﻗﺖ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﻢ و ﻣﺜﻼً ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺧﻮ ﻣﺎ داراي

ﻋﻘﻞ و ﻫﻮش و ﭼﺸﻢ و ﮔﻮش و دﺳﺖ و ﭘﺎ و زﺑﺎن و

5
دﻫﺎن و دﻧﺪان و اﻧﮕﺸﺘﺎن و ﻗﻠﺐ و رﻳﻪ و ﻣﻌﺪه و ﻛﺒﺪ و ﻛﻠﻴﻪ ﻫﺴﺘﻴﻢ و ﻫﺮ ﻛﺪام از اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻪ درد ﻛﺎري ﻣﻲﺧﻮرد و ﺑﺮاي

ﻛﺎري ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ، ﺑﻠﻜﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام از اﻳﻦ اﻋﻀﺎ داراي ﻫﺰار ﻫﺎ ﺟﺰء اﺳﺖ و ﻫﺮ ﺟﺰﺋﻲ ﺑﻪ درد ﻛﺎري ﻣﻲ ﺧﻮرد و ﺑﺮاي

آن ﻛﺎر ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻋﻘﻞ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻗﻄﻌﺎً آﻓﺮﻳﻨﻨﺪة داﻧﺎ و ﺑﻴﻨﺎ و ﺣﻜﻴﻢ و ﻣﺎﻫﺮي دارﻳﻢ و او از روي ﻋﻠﻢ و

داﻧﺶ اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﻧﻈﻢ ﺣﻴﺮتاﻧﮕﻴﺰي ﺑﻪ وﺟﻮد آورده و ﻫﻤﺔ اﻳﻦ اﻋﻀﺎ و ﻗﻮار را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺎري ﻛﻪ از آﻧﻬﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ

آﻓﺮﻳﺪه اﺳﺖ. اﻧﺴﺎن ﻫﺮ اﻧﺪازه در ﺧﻠﻘﺖ ﺧﻮدش و در ﺧﻠﻘﺖ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮﺟﻮدات ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﻜﺮ ﻛﻨﺪ و ﻫﺮ اﻧﺪازه ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت و

اﻛﺘﺸﺎﻓﺎت داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻋﻠﻮم ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ آﮔﺎه ﮔﺮدد، زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻌﺮﻓﺖ و ﺷﻨﺎ ﺳﺎﻳﻲاش ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﺮاﻫﻢ

ﻣﻲﮔﺮدد . ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ، ﺳﻮرة ﺑﻘﺮه، آﻳﺔ 164 ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ:

اﻧﻲ ﻓﻲ ﺧﻠﻖ اﻟﺴﻤﻮات و اﻻرض و اﺧﺘﻼف اﻟﻠﻴﻞ و اﻟﻨﻬﺎر و اﻟﻔﻠﻚ اﻟﺘﻲ ﺗﺠﺮي ﻓﻲ اﻟﺒﺤﺮ ﺑﻤﺎ ﻳﻨﻔﻊ اﻟﻨﺎس و ﻣﺎ اﻧﺰل اﷲ

ﻣﻦ اﻟﺴﻤﺎء ﻣﻦ ﻣﺎء ﻓﺎﺣﻴﺎ ﺑﻪ اﻻرض ﺑﻌﺪ ﻣﻮﺗﻬﺎ و ﺑﺚّ ﻓﻴﻬﺎ ﻣﻦ ﻛﻞ داﺑﺔ و ﺗﺼﺮﻳﻒ اﻟﺮﻳﺎح و

6

اﻟﺴﺤﺎب اﻟﻤﺴﺨﺮ ﺑﻴﻦ اﻟﺴﻤﺎء و اﻻرض ﻵﻳﺎت ﻟﻘﻮم ﻳﻌﻘﻠﻮن.

ﻳﻌﻨﻲ « ﻫﻤﺎﻧﺎن در آﻓﺮﻳﻨﺶ آﺳﻤﺎﻧﻬﺎ و زﻣﻴﻦ، و آﻣﺪ و ﺷﺪ ﺳﺐ و روز، و ﻛﺸﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮد ﻣﺮدم در درﻳﺎ روان اﺳﺖ، و

آﺑﻲ ﻛﻪ ﺧﺪا از آﺳﻤﺎن ﻓﺮود آورده و ﺑﻪ اﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ زﻣﻴﻦ را ﭘﺲ از ﻣﺮدﮔﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺨﺸﻴﺪ و از ﻫﻤﺔ ﺟﻨﺒﻨﺪﮔﺎن در آن

ﭘﺮاﻛﻨﺪ، و ﮔﺮداﻧﺪن ﺑﺎده و اﺑﺮي ﻛﻪ ﻣﻴﺎن آﺳﻤﺎن و زﻣﻴﻦ ﺗﺤﺖ ﻓﺮﻣﺎن اﺳﺖ، ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎﺳﺖ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي

ﻋﻘﻞ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻨﺪ. ﺳﻌﺪي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ:

آﻓﺮﻳﻨﺶ ﻫﻤﻪ ﺗﻨﺒﻴﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ دل اﺳﺖ دل ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻧﺪارد ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ اﻗﺮار

اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻘﺶ ﻋﺠﺐ ﺑﺮ در و دﻳﻮار وﺟﻮد ﻫﺮ ﻛﻪ ﻓﻜﺮت ﻧﻜﻨﺪ ﻧﻘﺶ ﺑﻮد ﺑﺮ دﻳﻮار

ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻪ دﻫﺪ ﻣﻴﻮة اﻟﻮان از ﭼﻮب ﻳﺎ ﻛﻪ داﻧﺪ ﺑﺮ آرد ﮔﻞ ﺻﺪ ﺑﺮگ از ﺧﺎر

ﻋﻘﻞ ﺣﻴﺮان ﺷﻮد از ﺧﻮﺷﺔ زرﻳﻦ ﻋﻨﺐ ﻓﻬﻢ ﻋﺎﺟﺰ ﺷﻮد از ﺣﻘّﺔ ﻳﺎﻗﺖ اﻧﺎر

7

ﭘﺎك و ﺑﻲ ﻋﻴﺐ ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻋﺰﻳﺰ ﻣﺎه و ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﺴﺨّﺮ ﻛﻨﺪ و ﻟﻴﻞ و ﻧﻬﺎر

ﻛﻮه و درﻳﺎ و درﺧﺘﺎن ﻫﻤﻪ در ﺗﺴﺒﻴﺤﻨﺪ ﻧﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺴﺘﻤﻌﻲ ﻓﻬﻢ ﻛﻨﺪ اﻳﻦ اﺳﺮار

ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان

اﻓﺮادي از ﺑﺸﺮ ﻛﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاي ﻫﺪاﻳﺖ و ارﺷﺎد دﻳﮕﺮان ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺷﺪه اﻧﺪ «ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ» ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان

اﺣﻜﺎم و دﺳﺘﻮرﻫﺎي اﻟﻬﻲ را از ﻃﺮﻳﻖ وﺣﻲ و اﻟﻬﺎم درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﻲرﺳﺎﻧﻨﺪ.

ﻣﺎ از ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ وﺣﻲ آﮔﺎﻫﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺪارﻳﻢ اﻣﺎ ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ وﺣﻲ و اﻟﻬﺎم ﺣﻘﻴﻘﺖ دارد و ﺑﻌﻀﻲ از اﻓﺮاد ﺑﺸﺮ از

اﻳﻦ ﻣﻮﻫﺒﺖ ﺑﺰرگ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺷﺪه اﻧﺪ.

ﻫﻤﺔ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﺟﻬﺎن، اول ﺿﻌﻴﻒ و ﻧﺎﻗﺼﻨﺪ و ﺗﺪرﻳﺠﺎً ﻗﻮي و ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ. ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮ ﻣﻮﺟﻮدي ﺗﺪرﻳﺠﺎً ﺑﺎﻳﺪ راﻫﻲ را

ﻃﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺪ ﻛﻤﺎل ﺑﺮﺳﺪ و ﻫﻴﭻ ﻣﻮﺟﻮدي از اول ﻛﺎﻣﻞ آﻓﺮﻳﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ.

ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻛﻪ ﻣﻮﺟﻮدات ﻋﺎﻟﻢ را آﻓﺮﻳﺪه اﺳﺖ راه

8
رﺳﻴﺪن آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺣﺪ ﻛﻤﺎل ﻧﻴﺰ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻴﭻ ﻣﺨﻠﻮﻗﻲ ﺑﻼﺗﻜﻠﻴﻒ و ﻣﺮدد و ﻣﻌﻄﻞ و ﺳﺮﮔﺮدان آﻓﺮﻳﺪه

ﻧﺸﺪه اﺳﺖ، ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻪ در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ آﻣﺪه اﺳﺖ : « رﺑﻨﺎ اﻟﺬي اﻋﻄﻲ ﻛﻞ ﺷﻲء ﺧﻠﻘﻪ ﺛﻢ ﻫﺪي» .)1( ﻳﻌﻨﻲ ﭘﺮوردﮔﺎر

ﻣﺎ ﻫﻤﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي را آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﺳﺖ آﻓﺮﻳﺪه و ﺳﭙﺲ آن را در راﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮود ﻫﺪاﻳﺖ ﻓﺮﻣﻮده

اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﻛﻠﻴﺖ دارد و در ﻫﻤﺔ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﺟﺎري اﺳﺖ از ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ذره ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻛﻬﻜﺸﺎﻧﻬﺎ، از ﺟﻤﺎد

ﺑﻲﺟﺎن ﺑﻲﺷﻌﻮر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻧﺴﺎن ذي ﺷﻌﻮر ﻋﺎﻗﻞ. ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺣﻮاس ﻇﺎﻫﺮي و ﺑﺎﻃﻨﻲ ﻣﺎ ﭼﺮاﻏﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ

و ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي اﻣﻮري ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﺎﺳﺖ ﻗﺮار داده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺧﺪاوﻧﺪ اﻧﺴﺎن را ﺑﺮاي ﺑﻘﺎ و ﺧﻠﻮد آﻓﺮﻳﺪه اﺳﺖ،

ﻳﻌﻨﻲ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻄﻠﻖ ﻓﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد و در ﺟﻬﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ . ﺑﻌﻼوه ﺧﺪاوﻧﺪ اﻧﺴﺎن را اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺎﻟﻄﺒﻊ

آﻓﺮﻳﺪه اﺳﺖ و ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ در ﺳﺎﻳﺔ ﻗﺎﻧﻮن و اﺧﻼق و اﻳﻤﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ و
9

ﺑﺪون آن ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻴﺴﺖ . از اﻳﻦ رو ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺸﺮ در ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺳﻌﺎدت آن ﺟﻬﺎﻧﻲ او ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺷﺪه

ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻢ اﻳﻨﻜﻪ داراي اﻳﻤﺎن و اﺧﻼق ﻣﺤﻜﻢ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮاﻧﻲ ﻣﺒﻌﻮث ﻓﺮﻣﻮد ﻛﻪ او را ﻫﺪاﻳﺖ

و راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﻨﻨﺪ، ﭼﻨﺎﻧﭽﻜﻪ در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ : « ﻳﺎ اﻳﻬﺎ اﻟﻨﺒﻲ اﻧﺎ ارﺳﻠﻨﺎك ﺷﺎﻫﺪاً و ﻣﺒﺸﺮاً و ﻧﺬﻳﺮاً . و داﻋﻴﺎً

اﻟﻲ اﷲ ﺑﺎذﻧﻪ و ﺳﺮاﺟﺎً ﻣﻨﻴﺮاً )1( « . ﻳﻌﻨﻲ اي ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ، ﻣﺎ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﻮاه و ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺮ اﻋﻤﺎل ﻣﺮدم و ﻧﻮﻳﺪ دﻫﻨﺪه و

ﺑﻴﻢدﻫﻨﺪه و دﻋﻮتﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺪا و ﭼﺮاغ ﭘﺮﺗﻮاﻓﻜﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ . و ﻧﻴﺰ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ « : ﻟﻘﺪ ارﺳﻠﻨﺎ رﺳﻠﻨﺎ

ﺑﺎﻟﺒﻴﻨﺎت و اﻧﺰﻟﻨﺎ ﻣﻌﻬﻢ اﻟﻜﺘﺎب و اﻟﻤﻴﺰان ﻟﻴﻘﻮم اﻟﻨﺎس ﺑﺎﻟﻘﺴﻂ )2(» ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺎ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﺧﻮد را ﺑﺎ دﻻﻳﻞ روﺷﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ

و ﻫﻤﺮاه آﻧﻬﺎ ﻛﺘﺎب و وﺳﻴﻠﺔ ﺳﻨﺠﺶ ﻧﺎزل ﻛﺮدﻳﻢ ﺗﺎ ﻣﺮدم در زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻋﺪاﻟﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ. ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان

ﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﺸﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ از ﺟﻨﺲ ﻣﺎ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎ ﻏﺬا ﻣﻲﺧﻮرﻧﺪ و راه ﻣﻲ روﻧﺪ و ﺣﻮاﺋﺞ ﻃﺒﻴﻌﻲ دارﻧﺪ . ﻓﺮﻗﻲ ﻛﻪ

10

ﻫﺴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ وﺣﻲ ﻣﻲﺷﻮد و از ﺗﺄﻳﻴﺪات اﻟﻬﻲ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪﻧﺪ.

ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﭘﺎﻛﺘﺮﻳﻦ و ﺑﻲ آﻻﻳﺶﺗﺮﻳﻦ و ﺧﺎﻟﺼﺘﺮﻳﻦ ﺑﻨﺪﮔﺎن زﻣﺎن ﺧﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ . ﻫﺮﮔﺰ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪي ﻳﺎ

ﺷﻬﺮت ﻳﺎ ﻣﻠﻚ و ﻗﺪرت، ﻳﺎ داﺷﺘﻦ اﻳﻞ و ﻓﺎﻣﻴﻞ، ﻳﺎ واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻧﮋاد ﺧﺎص ﻳﺎ اﻗﻠﻴﻢ و ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻪ درﺟﺔ

ﻧﺒﻮت ارﺗﻘﺎء ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ . ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﺧﻮد را ﻫﻤﻮاره از ﻣﻴﺎن اﻓﺮاد ﭘﺎﻛﺪاﻣﻦ و ﻣﻨﺰه و راﺳﺘﮕﻮ و ﻣﻬﺮﺑﺎن و اﻣﻴﻦ و

ﻧﻴﻚ ﻧﻔﺲ و ﺧﻴﺮﺧﻮاه و ﻧﻴﻜﻮﻛﺎر اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ . او ﺧﻮدش ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻲ از ﻫﻤﻪ ﺳﺰاوارﺗﺮ اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي

ﺷﺎﻳﺴﺘﻪﺗﺮ اﺳﺖ « : اﷲ اﻋﻠﻢ ﺣﻴﺚ ﻳﺠﻌﻞ رﺳﺎﻟﺘﻪ )1(» ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان اﻟﻬﻲ زاﻳﺎد ﺑﻮده اﻧﺪ، ﻋﺪد آﻧﻬﺎ از ﺷﻤﺎره ﺑﻴﺮون اﺳﺖ، اﻣﺎ

ﻋﺪد ﭘﻴﻐﻤﺒﺮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺘﺎب و ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدهاﻧﺪ زﻳﺎد ﻧﻴﺴﺖ . آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺘﺎب و ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮده اﻧﺪ

«اوﻟﻮاﻟﻌﺰم» ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و از ﭘﻨﺞ ﻧﻔﺮ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ . ﺳﺎﻳﺮ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﺧﺪا در ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﻣﺮدم را ﺑﻪ

11

ﻛﺘﺎب و ﻗﺎﻧﻮن و ﺷﺮﻳﻌﺖ آﻧﻬﺎ دﻋﻮت ﻛﺮدهاﻧﺪ . اﻳﻦ ﭘﻨﺞ ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ زﻣﺎﻧﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از : ﺣﻀﺮت ﻧﻮح، ﺣﻀﺮت اﺑﺮاﻫﻴﻢ،

ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﻲ، ﺣﻀﺮت ﻋﻴﺴﻲ و ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲ ﺻﻠﻮات اﷲ ﻋﻠﻴﻬﻢ اﺟﻤﻌﻴﻦ. ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ(ص) آﺧﺮﻳﻦ

ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان اﺳﺖ و ﺑﻌﺪ از آن ﺣﻀﺮت ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي ﻧﻴﺎﻣﺪه و ﻧﺨﻮاﻫﺪ آﻣﺪ.

اﺳﻼم

دﻳﻦ اﺳﻼم ﻛﻪ آورﻧﺪة آن، ﺣﻀﺮت ﺧﺎﺗﻢ اﻟﻨﺒﻴﻴﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲ(ص) و ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ آن ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ اﺳﺖ ﺧﺎﺗﻢ و

ﻧﺎﺳﺦ ﻫﻤﺔ ادﻳﺎن دﻳﮕﺮ اﺳﺖ. ﻫﻤﺔ ادﻳﺎن آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﺔ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان اﻟﻬﻲ ﺑﺮاي ﺑﺸﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ از ﻳﻚ اﺻﻞ و ﻳﻚ

ﻣﺒﺪأ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺑﻪ ﻳﻚ راه و ﺑﻪ ﺳﻮي ﻳﻚ ﻣﻘﺼﺪ ﺑﺸﺮ را دﻋﻮت ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ « . ان اﻟﺪﻳﻦ ﻋﻨﺪاﷲ اﻻﺳﻼم (آل

ﻋﻤﺮان / 19 .) ﺷﺮع ﻟﻜﻢ ﻣﻦ اﻟﺪﻳﻦ ﻣﺎ وﺻﻲ ﺑﻪ ﻧﻮﺣﺎً واﻟﺬي اوﺣﻴﻨﺎ اﻟﻴﻚ و ﻣﺎ وﺻﻴﻨﺎ ﺑﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ و ﻣﻮﺳﻲ و ﻋﻴﺴﻲ ان

اﻗﻴﻤﻮا

12

دﻳﻨﻲ اﺳﺖ ﺟﺎﻣﻊ و ﻛﺎﻣﻞ و داراي ﻣﻘﺮرات اﺧﻼﻗﻲ زﻧﺪه و ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺘﺮﻗﻲ، دﻳﻨﻲ اﺳﺖ ﺳﺎده و ﻓﻄﺮي و

ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﺗﺮﻗﻲ و ﺗﻜﺎﻣﻞ .ﻫﺮ ﻣﻠﺘﻲ ﻛﻪ واﻗﻌﺎً ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ، ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ

ﻛﻪ ﻣﻠﻞ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻘﺮرات اﺳﻼﻣﻲ را رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﺧﻮﺷﺒﺨﺖﺗﺮﻳﻦ و ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻠﻞ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻮدﻧﺪ و از آن روي ﻛﻪ

ﺑﻪ ﻋﻠﻞ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﻌﻨﻲ و ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﻼم را از دﺳﺖ داﻧﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﺳﻢ ﻗﻨﺎﻋﺖ ﻛﺮدﻧﺪ و از ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺪﻋﺘﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮ آن

اﻓﺰودﻧﺪ راه ﺗﻨﺰل و اﻧﺤﻄﺎط ﭘﻴﻤﻮدﻧﺪ. ﺑﺮ ﻣﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﻘﺎﻳﻖ دﻳﻦ اﺳﻼم آﺷﻨﺎ ﺷﻮﻳﻢ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻴﻢ و ﺑﺪﻋﺘﻬﺎ و

ﺧﺮاﻓﺎت را دور ﺑﺮﻳﺰﻳﻢ و ﻣﻠﺖ ﺧﻮد را ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﺑﺎ اﻳﻤﺎن ﺑﺎر آورﻳﻢ ﺗﺎ ﮔﻮي ﺳﻌﺎدت را در دﻧﻴﺎ و آﺧﺮت ﺑﺮﺑﺎﻳﻴﻢ.

ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﺳﻼم

ﻧﺎم ﻣﺒﺎرك آن ﺣﻀﺮت «ﻣﺤﻤﺪ» و ﻟﻘﺒﺶ ﻣﺼﻄﻔﻲ اﺳﺖ . ﻧﺎم ﭘﺪرش ﻋﺒﺪاﷲ اﺳﺖ و ﻧﺴﺐ آن ﺣﻀﺮت ﺑﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺧﻠﻴﻞ

ﻣﻲرﺳﺪ و در ﺷﻬﺮ ﻣﻜﻪ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﺔ ﻛﻌﺒﻪ در آﻧﺠﺎ ﻗﺮار دارد ﺑﻪ دﻧﻴﺎ

13

آﻣﺪ. ﻋﺒﺪاﷲ ﭘﺪر آن ﺣﻀﺮت در آﻏﺎز ﺟﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﺑﻴﺶ از ﭼﻨﺪ ﻣﺎه از ازدواﺟﺶ ﺑﺎ آﻣﻨﻪ دﺧﺘﺮ وﻫﺐ ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد

ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ از ﻣﺴﺎﻓﺮت ﺷﺎم در ﻣﺪﻳﻨﻪ درﮔﺬﺷﺖ . رﺳﻮل اﮔﺮم ﻫﻨﮕﺎم ﻓﻮت ﭘﺪر در رﺣﻢ ﻣﺎدر ﺑﻮد و آن ﺣﻀﺮت

ﻳﺘﻴﻢ ﺑﻪ دﻧﻴﺎ آﻣﺪ . ﺟﺪش ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ ﺗﺎ زﻧﺪه ﺑﻮد ﻣﺘﻜﻔﻞ آن ﺣﻀﺮت ﺑﻮد . ﭘﺲ از درﮔﺬﺷﺖ ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ در ﻛﻔﺎﻟﺖ

ﻋﻤﻮﻳﺶ اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. از ﻛﻮدﻛﻲ آﺛﺎر ﺧﻮش و ذﻛﺎوت ﻓﻮق اﻟﻌﺎده و ﻋﻼﺋﻢ ﻧﺠﺎﺑﺖ و اﺻﺎﻟﺖ از آن ﺣﻀﺮت ﻫﻮﻳﺪا

ﺑﻮد .ﻫﻤﻪ او را «ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ» ﻟﻘﺐ داده ﺑﻮدﻧﺪ. ﭼﻤﺮدم ﻣﻜﻪ در آن زﻣﺎن ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺖ و ﺗﺠﺎرت ﭘﻴﺸﻪ و ﻋﻴﺎش ﺑﻮدﻧﺪ و در

ﺟﻬﺎﻟﺖ و ﻧﺎداﻧﻲ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ . اﻧﻮاع ﻣﻔﺎﺳﺪ اﺧﻼﻗﻲ از ﺷﺮاﺑﺨﻮاري و ﻗﻤﺎرﺑﺎزي و رﺑﺎﺧﻮاري و ﺳﺘﻢ ﺑﻪ زﻳﺮدﺳﺘﺎن و

ﺗﺸﻜﻴﻞ اﻣﻜﺎن ﻓﺴﺎد در ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ راﻳﺞ و ﺷﺎﻳﻊ ﺑﻮد . رﺳﻮل اﻛﺮم از آﻏﺎز ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﺎدات و اﻋﻤﺎل ﻣﻜّﻴﺎن و ﺳﺎﻳﺮ اﻋﺮاب

ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻧﻔﺮت و اﻧﺰﺟﺎر ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺖ و از آﻧﻬﺎ ﻛﻨﺎره

14

ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ، ﻫﺮﮔﺰ در ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﺒﻚ و آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﻜﺴﺮي ﻗﻮم ﺧﻮد ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻜﺮد، ﺑﻪ ﻣﺠﺎﻟﺲ ﻟﻬﻮ و ﻟﻌﺐ آﻧﻬﺎ ﭘﺎ

ﻧﮕﺬاﺷﺖ، ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺎﻳﺔ ﻓﺨﺮ و ﻣﺒﺎﻫﺎت و ﺧﻮدﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﺷﻤﺮدﻧﺪ او ﺣﻘﻴﺮ و ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻣﻲﺷﻤﺮد، ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﺑﺘﻲ از

ﺑﺘﻬﺎ ﻛﻪ آن ﻣﺮدم آﻧﻬﺎ را ﻣﻲ ﭘﺮﺳﺘﻴﺪﻧﺪ اﻋﺘﻨﺎ ﻧﻜﺮد . او از ﻛﻮدﻛﻲ ﺑﺎ ﻋﻘﻞ روﺷﻦ و ﺿﻤﻴﺮ ﺻﺎﻓﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺧﺪاي ﻳﮕﺎﻧﻪ را

ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد و ﻓﻘﻂ او را ﻋﺒﺎدت ﻣﻲ ﻛﺮد . ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺧﻠﻮت در ﺑﺎﻻي ﻛﻮﻫﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم «ﺣﺮاء» ﺑﺮاي ﺧﻠﻮت و ﻋﺒﺎدت اﻧﺘﺨﺎب

ﻛﺮده ﺑﻮد و ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﻣﻲرﻓﺖ و ﺑﻪ ﻋﺒﺎدت و ﺗﻔﻜﺮ ﻣﻲ ﭘﺮداﺧﺖ، ﺗﺎ آﻧﻜﻪ در ﺳﻦ ﭼﻬﻞ ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي ﻣﺒﻌﻮث ﺷﺪ و از

آن ﭘﺲ ﺗﺎ آﺧﺮ ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ارﺷﺎد و ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﺮدم و ﻛﻮﺷﺶ در راه ﻧﺠﺎت آﻧﻬﺎ از ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ و ﺿﻼﻟﺖ ﭘﺮداﺧﺖ و در ده ﺳﺎل

آﺧﺮ، ﺷﻬﺮ ﻣﺪﻳﻨﻪ را ﻣﺮﻛﺰ ﻗﺮار داد و در ﺳﻦ ﺷﺼﺖ و ﺳﻪ ﺳﺎﻟﮕﻲ از دار ﻓﺎﻧﻲ رﺣﻠﺖ ﻓﺮﻣﻮد. رﺳﻮل اﻛﺮم اُﻣﻲ ﻳﻌﻨﻲ

«اﺳﺘﺎد ﻧﺪﻳﺪه» ﺑﻮد .در ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﻣﻜﺘﺐ و ﻣﺪرﺳﻪ اي ﻧﺮﻓﺖ و ﻧﺰد ﻣﻌﻠﻤﻲ از ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺑﺸﺮي درس ﻧﺨﻮاﻧﺪ . ﺗﺎ آﺧﺮ ﻋﻤﺮ

ﻧﻪ ﺧﻂ ﻧﻮﺷﺖ و ﻧﻪ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺧﻮاﻧﺪ، اﻣﺎ ﭼﻨﺎن ﺻﻔﺎي ﻗﻠﺒﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻳﻌﻨﻲ

ﻗﺮآن را ﺑﻪ او وﺣﻲ ﻛﺮد و او ﺧﻮدش ﻣﻌﻠﻢ و

15

ﻧﺠﺎتدﻫﻨﺪة ﺑﺸﺮ ﺷﺪ و ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﻋﻠﻢ و ﺣﻜﻤﺖ و ﺧﻮاﻧﺪن و ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮد . ﻣﺮدم ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن از

ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﺗﻤﺪن و ﻗﺎﻧﻮن و ﺣﻜﻮﻣﺖ و ﻣﻘﺮرات اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻲ ﺑﻬﺮه . ﺑﻮدﻧﺪ در ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﻣﻜﺘﺐ و ﻣﺪرﺳﻪ و ﺗﺄﻟﻴﻒ و ﺗﻌﻠﻴﻢ

و ﻛﺘﺎب و ﻣﻌﻠﻢ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ . اﺷﺨﺎﺻﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﻨﻮﻳﺴﻨﺪ اﻧﺪك و اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻤﺎر ﺑﻮدﻧﺪ . ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت و

اﻃﻼﻋﺎت آﻧﻬﺎ ﻋﺒﺎرت ﺑﻮد از ﻳﻚ رﺷﺘﻪ ﺣﻜﺎﻳﺘﻬﺎ و اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻫﺎ درﺑﺎرة ﺑﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻳﺎ درﺑﺎرة ﻗﺘﻞ و ﻏﺎرﺗﻬﺎ ﻛﻪ

ﺧﻮدﺷﺎن ﻳﺎ ﭘﺪراﻧﺸﺎن ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ . ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ اﺛﺮ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ آﻧﻬﺎ ﻋﺒﺎرت ﺑﻮد از ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ اﺷﻌﺎر ﻛﻪ ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ آﻧﻬﺎ از

ﺣﺪود وﺻﻒ ﺷﺮاب و ﻣﻌﺸﻮق و اﺳﺐ و ﺷﺘﺮ و ﻧﻴﺰه و ﺷﻤﺸﻴﺮ و دﻻوري و اﻓﺘﺨﺎر ﺑﻪ آﺑﺎء و اﺟﺪاد و ﻳﺎدآوري ﻗﺘﻞ و

ﻏﺎرﺗﻬﺎ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻲﻛﺮد. در ﻣﻴﺎن ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺮدﻣﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم را ﻣﺒﻌﻮث ﻓﺮﻣﻮد و ﺑﺮ او ﻗﺮآﻧﻲ ﻧﺎزل ﻛﺮد ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ

ﺣﻜﻤﺘﻬﺎ و ﭘﻨﺪﻫﺎي ﻋﺎﻟﻲ و ﻗﺼﻪﻫﺎي ﻋﺒﺮتاﻧﮕﻴﺰ و اﺻﻮل ﻣﺘﻴﻦ اﺧﻼﻗﻲ و ﻣﻘﺮرات ﻋﺎﻟﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺣﻘﻮﻗﻲ و

ﺟﺰاﻳﻲ و ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﻌﺎرف اﻟﻬﻲ در ﺑﺎب ﺗﻮﺣﻴﺪ و ﻣﻌﺎد و ﻏﻴﺮه.

16

ﻣﺮدم ﺟﺰﻳﺮه اﻟﻌﺮب از اﻳﻦ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﺑﻬﺮهاي ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و اﻳﻦ ﺧﻮد ﻣﻌﺠﺰة روﺷﻦ ﺧﺎﺗﻢ اﻻﻧﻴﺒﺎء ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود.

ﻗﺮﺁن ﻣﺠﻴﺪ

ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﺎ ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ اﺳﺖ . ﻗﺴﻤﺘﻲ از اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس در ﻣﻜﻪ و ﻗﺴﻤﺘﻲ در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺮ رﺳﻮل اﻛﺮم ﻧﺎزل ﺷﺪه

اﺳﺖ . ﻗﺮآن ﻣﺸﺘﻤﻞ اﺳﺖ ﺑﺮ ﻳﻜﺼﺪ و ﭼﻬﺎرده ﺳﻮره و ﻫﺮ ﺳﻮره ﻣﺸﺘﻤﻞ اﺳﺖ ﺑﺮ آﻳﺎﺗﻲ . ﺳﻮرهﻫﺎي ﻗﺮآن از ﻧﻈﺮ ﺑﺰرﮔﻲ و

ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻨﺪ، از ﺳﻮرة ﭼﻬﺎر آﻳﻪاي ﻫﺴﺖ ﺗﺎ ﺳﻮرة دوﻳﺴﺖ و ﻫﺸﺘﺎد و ﺷﺶ آﻳﻪاي . ﺳﺮﻣﺎﻳﺔ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﺳﻼم در

اﺑﺘﺪا و ﻫﻢ ﺳﺮﻣﺎﻳﺔ ﺣﻔﻆ اﺳﻼم در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ اﺳﺖ . ﻣﺮدم ﻣﻠﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻪ در ﻃﻮر ﭼﻬﺎرده ﻗﺮن

ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎ اﺳﻼم آﺷﻨﺎ ﺷﺪهاﻧﺪ . ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻳﻤﺎن ﺧﻮﻳﺶ را ﺣﻔﻆ ﻛﺮدهاﻧﺪ. اﻛﻨﻮن ﻧﻴﺰ ﻛﻪ اﺳﻼم

در ﻣﻴﺎن اﻓﺮادي ﻋﺎﻟﻢ و ﻳﺎ ﻣﻠﻠﻲ دور دﺳﺖ در ﺣﺎل ﮔﺴﺘﺮش اﺳﺖ در اﺛﺮ اﻧﺘﺸﺎر و آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ اﺳﺖ . ﻗﺮآن ﺑﻪ

زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ روﺷﻦ اﺳﺖ . از اﻳﻦ رو ﺑﺮاي ﻫﺮ

17

ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺎ دﻳﻦ ﺧﻮد آﺷﻨﺎﻳﻲ ﻛﺎﻣﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻻزم اﺳﺖ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ را ﻓﺮا ﮔﻴﺮد . ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﺑﺎ ﺷﺮك و

ﺑﺖﭘﺮﺳﺘﻲ و اﻃﺎﻋﺖ ﻏﻴﺮ ﺧﺪا و ﻇﻠﻢ و اﻃﺎﻋﺖ ﻇﺎﻟﻢ و ﻧﻔﺎق و ﺗﻔﺮﻳﻖ و رﺑﺎﺧﻮاري و رﻳﺎﻛﺎري و دروغ و ﺧﻴﺎﻧﺖ و ﻏﻴﺒﺖ و

ﺗﻜﺒﺮ و ﺧﻮردن ﻣﺎل ﻳﺘﻴﻢ و ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺎرﻫﺎي زﺷﺖ، ﺳﺨﺖ ﻣﺒﺎرزه ﻛﺮده اﺳﺖ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ، ﻣﺮدم را دﻋﻮت ﻛﺮده ﺑﻪ

ﻳﮕﺎﻧﻪﭘﺮﺳﺘﻲ و اﺗﺤﺎد و ﺻﺮاﺣﺖ و راﺳﺘﻲ و درﺳﺘﻲ و دﺳﺘﮕﻴﺮي و ﻧﻴﻜﻮﻛﺎري و ﺳﺎﻳﺮ ﺻﻔﺎت ﺣﺴﻨﻪ. ﻗﺴﻤﺘﻲ از آﻳﺎت

ﻗﺮآن اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻘﺮرات و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﻣﻌﺎﻣﻼت و ﻗﺴﻤﺘﻲ ﺑﻪ ﻗﺼﺺ و ﺣﻜﺎﻳﺎت آﻣﻮزﻧﺪة زﻣﺎﻧﻬﺎي

ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻳﺎ زﻣﺎن ﺣﻀﺮت رﺳﻮل. ﻗﺮاﺋﺖ و ﺗﻼوت ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ آﻧﻜﻪ اﺟﺮ و ﺛﻮاب اﺧﺮوي دارد ﻗﻠﺐ را روﺷﻦ و از

ﻛﺪورﺗﻬﺎ ﺻﺎف ﻣﻲ ﻛﻨﺪ . از اﻳﻦ رو ﺑﺮ ﻫﺮ داﻧﺶآﻣﻮزي ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ در دورة داﻧﺶآﻣﻮزي ﻗﺮاﺋﺖ و ﺗﻼوت ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ را

ﺑﻪ ﻃﻮر ﺻﺤﻴﺢ و ﻛﺎﻣﻞ ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮد و در ﺗﻤﺎم ﻋﻤﺮ ﻫﻤﻪ روزه اول ﺻﺒﺢ ﭼﻨﺪ آﻳﻪ از آن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺛﻮاب و ﺗﺒﺮﻳﻚ و ﻫﻢ

ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻌﺎﻧﻲ و دﺳﺘﻮرﻫﺎي ﻋﺎﻟﻲ آن را ﺑﺮاي ﺧﻮد ﻳﺎدآوري ﻛﻨﺪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ.

18

ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم

ﻋﻠﻲﺑﻦ اﺑﻴﻄﺎﻟﺐ ﻋﻠﻴﻬﻤﺎ اﻟﺴﻼم ﭘﺴﺮﻋﻤﻮ و داﻣﺎد و وﺻﻲ و ﺧﻠﻴﻔﺔ رﺳﻮل اﻛﺮم و اﻣﺎﻣﺖ اﻣﺖ اﺳﻼﻣﻴﻪ اﺳﺖ . ﻋﻠﻲ ﻛﻮدك

ﺧﺮدﺳﺎﻟﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم او را از ﭘﺪرش اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺔﺧﻮﻳﺶ آورد و در داﻣﺎن ﺧﻮد او را ﭘﺮورش داد .

ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺑﻪ اﻧﺪازة ﻋﻠﻲ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ را از ﻧﺰدﻳﻚ ﻧﻤﻲ ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻫﻢ ﺑﻪ اﻧﺪازة او ﺷﻴﻔﺘﺔ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻧﺒﻮد و ﺑﻪ آن

ﺣﻀﺮت اﻳﻤﺎن و اﻋﺘﻘﺎد ﻣﺤﻜﻢ ﻧﺪاﺷﺖ. ﻋﻠﻲ ﻣﺮد ﺷﻤﺎرة . دو اﺳﻼم اﺳﺖ اﺧﻼص و ﻓﺪاﻛﺎري و ﻣﺠﺎﻫﺪﺗﻬﺎي او در راه

اﺳﻼم ﺷﻬﺮة آﻓﺎق و زﺑﺎﻧﺰد ﺧﺎص و ﻋﺎم اﺳﺖ . او ﻋﺎﻟﻢﺗﺮﻳﻦ و زاﻫﺪﺗﺮﻳﻦ و ﺑﺎﺗﻘﻮاﺗﺮﻳﻦ و ﺷﺠﺎﻋﺘﺮﻳﻦ ﻣﺮدم ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﻐﺒﻤﺮ

اﻛﺮم ﺑﻮد . او زﻫﺪ و ﺷﺠﺎﻋﺖ و ﻋﻠﻢ و ﻋﻤﻞ را ﺗﻮأم داﺷﺖ، وﺟﻮدي ﺑﻮد ﺟﺎﻣﻊاﻻﻃﺮاف و ﺷﺨﺼﻴﺖ او ﻧﻤﻮﻧﺔ ﻛﺎﻣﻞ

ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت ﻋﺎﻟﻴﺔ اﺳﻼم اﺳﺖ. ﻋﺪاﻟﺖ ﻋﻠﻲ و ﺻﻼﺑﺖ و ﭘﺎﻓﺸﺎري او در ﻃﺮﻓﺪاري از ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ﺣﻤﺎﻳﺖ او از ﻃﺒﻘﺔ

ﺿﻌﻴﻒ، ﺿﺮباﻟﻤﺜﻞ ﺟﻬﺎن و ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻌﺮّف روح و ﻣﻌﻨﻲ و ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﻼم اﺳﺖ. ﻋﻠﻲ در راه ﻫﺪﻓﻬﺎي اﺳﻼﻣﻲ، ﺧﻮد را

ﺑﻜﻠﻲ ﻓﺮاﻣﻮش

19

ﻣﻲﻛﺮد . در زﻣﺎن ﺣﻴﺎت ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﻋﺎﺷﻖ ﭘﺎﻛﺒﺎز و ﻳﻚ ﺳﺮﺑﺎز ﻓﺪاﻛﺎر ﻓﺮﻣﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ را اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻲ ﻛﺮد و

ﻫﻤﻮاره آرزو ﻣﻲﻛﺮد در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم وﻇﻴﻔﻪ ﺟﺎن ﺑﺴﭙﺎرد. ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﮔﺬﺷﺖ و ﻓﺪاﻛﺎري ﻋﻠﻲ ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﻐﺒﺮ اﻛﺮم ﻇﺎﻫﺮ

ﺷﺪ . او ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻘﺎم واﻗﻌﻲ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﻮد و ﺧﻼﻓﺖ را ﺣﻖ ﻣﺴﻠّﻢ ﺧﻮد ﻣﻲداﻧﺴﺖ، ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ وﺣﺪت اﺳﻼﻣﻲ

ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﻤﺎﻧﺪ و زﺣﻤﺎت رﺳﻮل اﻛﺮم ﻫﺪر ﻧﺮود از ﺣﻖ ﻣﺴﻠّﻢ ﺧﻮد ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﻴﺪ و ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ در ﻛﻤﺎل ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ

ﻫﻤﻔﻜﺮي و ﻫﻤﻜﺎري ﻛﺮد . ﻋﻠﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻣﺎداﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﺪار ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻋﻤﻮﻣﻲ

ﺑﭽﺮﺧﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از ﺣﻖ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺤﺮوم اﺳﺖ ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻢ، ﻣﻦ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ و ﻫﻤﺎرﻫﻢ . ﻣﻦ آﻧﮕﺎه ﻗﻴﺎم

ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻋﻤﻮﻣﻲ را در ﺧﻄﺮ ﺑﺒﻴﻨﻢ.

ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﻋﻠﻲ را وﺻﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﻗﺮار داد . ﻋﻠﻮم و ﻣﻌﺎرف و اﺣﻜﺎم اﺳﻼم در ﻧﺰد ﻋﻠﻲ ﺑﻮد . ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻣﺮﺟﻊ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﺴﻠّﻢ

ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﻛﻪ در ﻣﺸﻜﻼت ﺑﻪ او رﺟﻮع ﻣﻲ ﺷﺪ ﻋﻠﻲ ﺑﻮد . ﺧﻠﻔﺎ ﭼﻮن ﺑﻪ ﻋﻠﻢ و اﻣﺎﻧﺖ ﻋﻠﻲ اﻃﻤﻴﻨﺎن داﺷﺘﻨﺪ از

ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﻲ اﺑﺎ و اﻣﺘﻨﺎع ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ .در ﻣﻮارد ﻣﺘﻌﺪدي ﻋﻠﻲ(ع)

20

ﺧﻠﻔﺎ را ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺗﺸﺎن ﻣﺘﺬﻛﺮ ﻓﺮﻣﻮد و آﻧﻬﺎ ﻗﺒﻮل ﻛﺮدﻧﺪ . ﺧﻠﻴﻔﺔ دوم ﻣﻄﺎﺑﻖ رواﻳﺎت ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺷﻴﻌﻪ و ﺳﻨﻲ، ﻣﻜﺮر در

ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاردي ﮔﻔﺖ « : ﻟﻮﻻ ﻋﻠﻲ ﻟﻬﻠﻚ ﻋﻤﺮ» ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ ﻋﻠﻲ ﻧﺒﻮد ﻛﺎر ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﺗﺒﺎﻫﻲ ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮد.

اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر(ﻋﻠﻴﻬﻢ اﻟﺴﻼم)

اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر اوﺻﻴﺎء رﺳﻮل اﻛﺮم ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻠﻮم و ﻣﻌﺎرف و اﺣﻜﺎم اﺳﻼم ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ و ﺑﺪون اﺷﺘﺒﺎه در ﻧﺰد آﻧﻬﺎ

ﺑﻮده اﺳﺖ . ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﻣﻄﺎﺑﻖ رواﻳﺎت ﻣﺴﻠّﻢ ﺷﻴﻌﻪ و ﺳﻨﻲ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ « : اﻧﻲ ﺗﺎرك ﻓﻴﻜﻢ اﻟﺜﻘﻠﻴﻦ ﻛﺘﺎب اﷲ و

ﻋﺘﺮﺗﻲ .» ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻦ ﺑﻌﺪ از ﺧﻮدم دو ﭼﻴﺰ ﺑﺎ ارزش در ﻣﻴﺎن ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﮔﺬارم : ﻗﺮآن و اﻫﻞ ﺑﻴﺘﻢ. ﻣﺮﺟﻊ دﻳﻨﻲ ﻣﺮدم

ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ در درﺟﺔ اول ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ اﺳﺖ و در درﺟﺔ دوم اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎرﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﻢ ﻗﺮآن ﻧﺰد آﻧﻬﺎ ﺑﻮده و ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ

ﺷﺎرح و ﻣﻔﺴﺮ و ﻣﺒﻴﻦ ﻗﺮآن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲروﻧﺪ. اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر ﻋﻠﻴﻬﻢ اﻟﺴﻼم دوازده ﻧﻔﺮﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ:

1- اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ اﺑﻴﻄﺎﻟﺐ (ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم)

2- اﻣﺎم ﺣﺴﻦ ﻣﺠﺘﺒﻲ ﻓﺮزﻧﺪ ﻋﻠﻲ (ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم)

21

3- اﻣﺎم ﺣﺴﻴﻦ ﺷﻬﻴﺪ ﻓﺮزﻧﺪ دﻳﮕﺮ ﻋﻠﻲ(ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم)

4- اﻣﺎم زﻳﻦاﻟﻌﺎﺑﺪﻳﻦ ﻓﺮزﻧﺪ اﻣﺎم ﺣﺴﻴﻦ(ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم)

5- اﻣﺎم ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻓﺮزﻧﺪ اﻣﺎم زﻳﻦ اﻟﻌﺎﺑﺪﻳﻦ(ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم)

6- اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق ﻓﺮزﻧﺪ اﻣﺎم ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ(ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم)

7- اﻣﺎم ﻣﻮﺳﻲ ﻛﺎﻇﻢ ﻓﺮزﻧﺪ اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق(ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم)

8- اﻣﺎم رﺿﺎ ﻓﺮزﻧﺪ اﻣﺎم ﻣﻮﺳﻲ ﻛﺎﻇﻢ(ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم)

9- اﻣﺎم ﻣﺤﻤﺪ ﺗﻘﻲ ﻓﺮزﻧﺪ اﻣﺎم رﺿﺎ(ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم)

10- اﻣﺎم ﻋﻠﻲ ﻧﻘﻲ ﻓﺮزﻧﺪ اﻣﺎم ﻣﺤﻤﺪ ﺗﻘﻲ(ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم)

11- اﻣﺎم ﺣﺴﻦ ﻋﺴﻜﺮي ﻓﺮزﻧﺪ اﻣﺎم ﻋﻠﻲ ﻧﻘﻲ(ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم)

12- اﻣﺎم ﻣﻬﺪي ﺻﺎﺣﺐ اﻟﺰﻣﺎن ﻓﺮزﻧﺪ اﻣﺎم ﺣﺴﻦ ﻋﺴﻜﺮي(ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم)

ﻣﻌﺎد

ﻳﻜﻲ از اﺻﻮل دﻳﻨﻲ و اﻳﻤﺎﻧﻲ ﻳﻌﻨﻲ از اﻣﻮري ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻨﺒﺔ دﻳﻨﻲ ﺑﻪ آن اﻳﻤﺎن واﻋﺘﻘﺎد داﺷﺖ، ﻋﺎﻟﻢ آﺧﺮت و ﻣﻌﺎد

روز ﻗﻴﺎﻣﺖ اﺳﺖ. ﻫﻤﺔ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان اﻟﻬﻲ ﺑﺪون اﺳﺘﺜﻨﺎ ﻫﻤﺎن ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺧﺪاﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻳﻜﺘﺎﭘﺮﺳﺘﻲ و ﻓﻀﺎﺋﻞ

اﺧﻼﻗﻲ دﻋﻮت ﻛﺮدهاﻧﺪ، از

22

ﺟﻬﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺰ ﺧﺒﺮ دادهاﻧﺪ . اﻓﺮاد ﺑﺸﺮ ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺮاﺣﻞ را ﻃﻲ ﻛﺮدهاﻧﺪ، ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺎك

ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﮔﻴﺎه و ﻣﻮاد ﺧﻮراﻛﻲ ﺷﺪه و آن ﻣﻮاد ﺧﻮراﻛﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻧﻄﻔﻪ ﺷﺪه و ﻧﻄﻔﻪ در رﺣﻢ ﻣﺮاﺣﻞ ﺟﻨﻴﻨﻲ را ﭘﻴﻤﻮه

و ﺟﻨﻴﻦ ﺑﻪ دﻧﻴﺎ آﻣﺪه و ﻧﻮﻋﻲ دﻳﮕﺮ زﻧﺪﮔﻲ آﻏﺎز ﻛﺮده و ﻛﻮدك ﺟﻮان ﺷﺪه و ﺟﻮان ﭘﻴﺮ ﺷﺪه و ﻣﺮده اﺳﺖ، ﺑﺎ ﻣﺮدن

ﺣﻴﺎت و زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺸﺮ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﻤﻲ ﭘﺬﻳﺮد، ﻧﻮﻋﻲ دﻳﮕﺮ از ﺣﻴﺎت و زﻧﺪﮔﻲ در ﻧﺸﺌﻪاي دﻳﮕﺮ آﻏﺎز ﻣﻲ ﮔﺮدد. اﻣﺎ از ﻛﻴﻔﻴﺖ و

ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻧﺸﺌﺔ ﻣﻌﺎد و ﻗﻴﺎﻣﺖ آﮔﺎﻫﻲ ﻧﺪارﻳﻢ، اﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ آﻧﭽﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﮔﻔﺘﻪ آﻧﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ وﺣﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﻪ

ﻣﻮﺟﺐ دﻻﻳﻞ ﻋﻘﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ داﻧﺸﻤﻨﺪان وﻋﺮﻓﺎ ذﻛﺮ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﻤﺎن و اﻋﺘﻘﺎد دارﻳﻢ . اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺸﺮ

ﭼﻮن ﻫﻨﻮز ﺑﻪ آن ﺟﻬﺎن ﻧﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ از ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ آن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﻛﺎﻓﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ . اﻧﺴﺎن از دﻧﻴﺎﻫﺎﻳﻲ

ﻛﻪ از آﻧﻬﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ دﻧﻴﺎي ﺟﻤﺎدي و دﻧﻴﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ و دﻧﻴﺎي ﺟﻨﻴﻨﻲ و دﻧﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻛﻨﻮن در آن ﻫﺴﺖ ﻫﻨﻮز

ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد و داﺋﻤﺎً در ﺗﻼش اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ اﻃﻼﻋﺎ ﺧﻮد در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﺑﻴﻔﺰاﻳﺪ و

اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ اوﻟﻲ از

23

ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ در آﻳﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎ ﺑﮕﺬارد اﻃﻼﻋﺎت ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺪارد. اﻃﻼع ﻗﻄﻌﻲ ﻛﻪ از آن ﺟﻬﺎن در دﺳﺖ اﺳﺖ و

ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﺧﺪا آﻧﻬﺎ را ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺑﻴﺎن ﻛﺮده اﻧﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﺧﺪا آﻧﻬﺎ را ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺑﻴﺎن ﻛﺮده اﻧﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ

ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ و ﺑﺪﺑﺪﺧﺘﻲ در آن ﺟﻬﺎن ﺑﺴﺘﮕﻲ ﻛﺎﻣﻞ دارد ﺑﻪ اﻋﻤﺎل و رﻓﺘﺎر و ﻛﺮدار و اﻓﻜﺎر و ﻋﻘﺎﻳﺪي ﻛﻪ اﻧﺴﺎن در اﻳﻦ

ﺟﻬﺎن دارد . ﻧﺴﺒﺖ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺑﺎ آن ﺟﻬﺎن از ﻗﺒﻴﻞ ﻧﺴﺒﺖ دو ﻓﺼﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻳﻚ ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ ي ﻛﻲ ﻓﺼﻞ ﻛﺎﺷﺘﻦ

و ﺗﺨﻢاﻓﺸﺎﻧﻲ اﺳﺖ و دﻳﮕﺮي ﻓﺼﻞ ﺑﺮداﺷﺖ و ﭼﻴﺪن اﺳﺖ . ﺑﺮداﺷﺖ و ﭼﻴﺪن ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ اﻧﺴﺎن زﻣﻴﻦ

را ﭼﮕﻮﻧﻪ آﻣﺎده ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻪ ﺗﺨﻤﻲ اﻓﺸﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ آﻓﺎت ﻣﺒﺎرزه ﻛﺮده و م ﺣﺼﻮل را از ﻫﺮ ﺟﻬﺖ ﺗﺤﺖ

ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻗﺮار داده ﺑﺎﺷﺪ . ﻟﻬﺬا رﺳﻮل اﻛﺮم(ص) ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ : اﻟﺪﻧﻴﺎ ﻣﺮزﻋﺔ اﻻﺧﺮة . ﻳﻌﻨﻲ دﻧﻴﺎ ﻛﺸﺘﮕﺎه آﺧﺮت اﺳﺖ .

اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻲ(ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم) : ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ اﻟﻴﻮم ﻋﻤﻞ و ﻻ ﺣﺴﺎب و ﻏﺪاً ﺣﺴﺎب و ﻻﻋﻤﻞ. (ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ، ﺧﻄﺒﺔ 42.

)ﻳﻌﻨﻲ دﻧﻴﺎ روز ﻋﻤﻞ اﺳﺖ ﻧﻪ روز ﺣﺴﺎب و ﻓﺮداي ﻓﻴﺎﻣﺖ روز ﺣﺴﺎب اﺳﺖ ﻧﻪ روز ﻋﻤﻞ.

24

اﻳﻤﺎن و اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ آﺧﺮت، اﻧﺴﺎن را در ﻛﺎر ﻧﻴﻚ ﻣﻄﻤﺌﻦ و اﻣﻴﺪوار ﻣﻲ ﺳﺎزد و اﻧﺴﺎن ﻛﺎر ﻧﻴﻚ را ﻓﻘﻂ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ

اﻳﻨﻜﻪ ﺛﻤﺮهاش را در دورة ﺣﻴﺎت ﺧﻮد ﺑﭽﻴﻨﺪ اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻲدﻫﺪ. زﻳﺮا ﻣﻄﻤﺌﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﭘﺎداش ﻋﻤﻞ ﻧﺰد ﺧﺪا

ﮔﻢ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد . و ﻧﻴﺰ اﻳﻤﺎن و اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ آﺧﺮت ﺟﻠﻮ اﻧﺴﺎن را از ﻛﺎرﻫﺎي زﺷﺖ و ﮔﻨﺎﻫﺎن ﻣﻲﮔﻴﺮد، زﻳﺮا اﻃﻤﻴﻨﺎن دارد

ﻛﻪ ﻋﺪاﻟﺖ اﻟﻬﻲ روزي ﮔﺮﻳﺒﺎن او را ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ، ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻛﻤﻴﻦ ﺳﺘﻤﮕﺮان و ﮔﻨﻬﻜﺎران اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ

ﻣﺆﻣﻦ و ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺧﻴﺮ و ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺷﺮّ ﻛﺴﻲ از ﻣﻴﺎن ﻧﻤﻲرود و ﻫﺮ ﻛﺴﻲ در ﻧﻬﺎﻳﺖ

ﻛﺎر ﺑﻪ اﻋﻤﺎل ﺗﺠﺴﻢ ﻳﺎﻓﺘﺔ ﺧﻮﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ، ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ : ﻓﻤﻦ ﻳﻌﻤﻞ ﻣﺜﻘﺎل ذرة ﺧﻴﺮاً ﻳﺮه و

ﻣﻦ ﻳﻌﻤﻞ ﻣﺜﻘﺎل ذرة ﺷﺮّاً ﻳﺮه(زﻟﺰال 7/ و )